Η θεωρία της ετικέτας εμφανίστηκε περί τα μέσα του προηγούμενου αιώνα στις ΗΠΑ με κύριους εκπροσώπους της τους Lemert, Becker και Erikson. H θεωρία έχει ως βάση της ότι η παραβατικότητα δεν είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό του δράστη αλλά ένα κοινωνικό αποτέλεσμα με την κοινωνία να χαρακτηρίζει την πράξη αυτή ως παραβατική.
Πως συνδέεται όμως αυτό με την παραβατική συμπεριφορά των εφήβων και νεαρών ενηλίκων;
Βασικό χαρακτηριστικό της εφηβικής ηλικίας είναι η αναζήτηση της ταυτότητας, η ανάγκη για «ανήκειν» και για αποδοχή. Θεσμικά όργανα όπως το σχολείο και οι αρχές παίζουν σημαντικό ρόλο στο πως οι έφηβοι συχνά βλέπουν τον εαυτό τους.
Η θεωρία της ετικέτας υποστηρίζει πως η παραβατικότητα δεν είναι μόνο θέμα διετέλεσης μιας πράξης αλλά και πως η κοινωνία την χαρακτηρίζει. Για παράδειγμα μια μικρή σκανταλιά ή η παραβίαση ενός κανόνα μπορεί να χαρακτηριστεί σημαντική ή ασήμαντη ανάλογα με το πλαίσιο που τελείται, όταν όμως ο δράστης της πράξης αυτής χαρακτηρίζεται ως ταραχοποιός ή παραβάτης, η «ετικέτα» αυτή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά η αυτό αντίληψη του.
Ένας έφηβος που συχνά αντιμετωπίζεται ως «προβληματικός», είναι αρκετά πιθανό να αρχίζει να βλέπει τον εαυτό του ως τέτοιο, υιοθετώντας την ταμπέλα που οι άλλοι του έχουν δώσει. Έτσι, ο στιγματισμός και η απομόνωση που δέχεται μπορούν να τον οδηγήσουν στην ένταξη του σε υπό – ομάδες με παρόμοιες συμπεριφορές, καλύπτοντας ο ίδιος την ανάγκη του να ανήκει κάπου. Οι πιθανότητες λοιπόν ο ίδιος να αναζητήσει θετικές και πιο υγιείς δραστηριότητες, μειώνονται.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να σπάσει αυτό ο κύκλος;
Έρευνες αποδεικνύουν ότι οι παρεμβάσεις που αποφεύγουν τον στιγματισμό και ενισχύουν τις δεξιότητες του εφήβου, ενισχύοντας τον ίδιο τον έφηβο και την οικογένεια του μπορούν να κάνουν την διαφορά.
Η θεωρία της ετικέτας μας υπενθυμίζει ότι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε έχουν δύναμη και σημασία.
Βιβλιογραφία:
Αρχιμαμνδρίτου Μ. (1996), Η Διαχρονική εξέλιξη της προσέγγισης της Ετικέτας, Σακούλας
Ζαραφωνίτου Χ. (1995), Εμπειρική Εγκληματολογία, Νομική Βιβλιοθήκη
Γράφει η Μαντώ Μαλλή, Κοινωνιολόγος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σταδιοδρομίας